MỘT SỐ QUAN NIỆM SAI LẦM VỀ CÂY ĂN THỊT?
MỘT SỐ QUAN NIỆM SAI LẦM VỀ CÂY ĂN THỊT (CARNIVOROUS PLANT)
Để trả lời câu hỏi của một số bạn về cây nắp ấm. Cũng như gần đây trên báo chí phổ thông trong nước đăng một số bài về loài cây ăn thịt, mà trong đó có những kiến thức sai lệch quái dị. Xin đề cập một số câu hỏi như sau:
1. Cái nắp của cây nắp ấm sẽ đậy lại khi con mồi chui vào?
Câu trả lời: Không bao giờ có chuyện đó!
Không chỉ trên các bài báo, mà sách giáo khoa Sinh học cũng viết như thế. Điều này là sai (sách giáo khoa của mình, sai là chuyện không có gì quá lạ). Trên hình các bạn thấy cái ấm đóng lại đó là do nó CHƯA MỞ RA mà thôi, trong quá trình hình thành, ấm là một cái túi kín, khi đạt đủ kích thước, nó sẽ mở nắp và KHÔNG BAO GIỜ đóng lại nữa!
Ủa, nó không đóng lại, con mồi chui ra thì sao?
Cái bẫy này sẽ hạn chế tối đa việc con mồi chui ra bằng nhiều cơ chế khác nhau: phần dịch dưới đáy ấm có chất keo nhớt góp phần làm tê liệt con mồi, rồi phần trên thành trong ấm có cấu trúc dốc đứng kèm lớp sáp trơn không cho con mồi leo ngược. Nhất là cái miệng, nó có phần bẻ cong vào trong tạo một rào cản, có loài còn có gai chĩa ngược vô trong nữa. Những yếu tố kết hợp này làm cho con mồi một khi đã lọt vô thì khả năng thoát ra gần bằng 0, loay hoay một hồi rồi chết đuối thôi. (tất nhiên một nhà tù dù hiện đại đến đâu, đôi khi vẫn có tù nhân trốn thoát, thôi thì con nào bản lĩnh cỡ Papillon thì thôi cho nó đi Biểu tượng cảm xúc smile
Ủa, vậy cái nắp nó làm việc chi?
Tác dụng chính của cái nắp là hạn chế bớt lượng nước mưa rơi vào trong ấm làm loãng dịch tiêu hoá và gây nặng dễ gãy ấm, chỉ vậy thôi. Ngoài ra, nó còn tác dụng ... trang điểm. Thử tưởng tượng cái ấm không có nắp, xấu thí mồ!
2.Cái ấm là quả hay là hoa?
Không là cái nào cả, cây nắp ấm ra hoa và kết quả riêng, không dính gì đến cái ấm.
Vậy, ấm là cái chi?
À, nó là cái lá, cụ thể hơn, nó là phần biến dị ở cuối cái lá được biệt hoá thành cái ấm, là cấu trúc độc nhất vô nhị của loài này, không loài nào khác có cái tương tự, nên không so sánh được!
3.Cây nắp ấm có tác dụng chữa bệnh?
Nhiều sách báo viết là cây nắp ấm có tác dụng điều trị mỡ máu cao, gan nhiễm mỡ... Không hiểu lắm lĩnh vực đông y, nhưng nếu có, thì nắp ấm cũng không phải là một cây thuốc phổ biến hay là thần dược gì. Chắc cũng không ai trồng nó chỉ với mục đích thu hoạch làm thuốc. Cây thuốc thiếu gì, cần chi phải rớ tới cây này.
4.Cây nắp ấm có công dụng phong thủy.
"trồng cây trong nhà ở hướng đông nam sẽ có tác dụng tốt về phong thủy đem lại nhiều may mắn cho gia chủ..."
Về lĩnh vực này, xin không bàn tới, vì người viết vốn tuyệt đối không tin vào phong thủy phong thiếc, bất kể với vật gì, không ngoại trừ cái cây!
5.Vậy trồng nó làm chi?
À, vì nó đẹp, đơn giản vậy thôi. Có người thích chơi xương rồng, có người thích phong lan, thì có người thích nắp ấm hay cây bắt mồi nói chung.
6.Cây nắp ấm gây dị ứng?
Hôm trước đọc bài báo, nói chị kia mua cây nắp ấm về, bị dị ứng, nổi ngứa... Kết luận của bài báo là loài này gây dị ứng?
Xin khẳng định: chưa thấy bất cứ báo cáo nào cho thấy nắp ấm là tác nhân gây dị ứng. Mặt khác, dị ứng có thể xảy ra với bất kỳ dị nguyên nào, trường hợp của chị này, nếu dị ứng với nắp ấm thì chỉ là đặc biệt, và khả năng gây dị ứng của nó nếu có, còn thấp hơn nhiều so với vô số thứ chúng ta gặp trong cuộc sống hàng ngày.
7.Nguy cơ xâm thực bản địa như đã từng xảy ra với cây mai dương hay con ốc bưu vàng?
Một bài báo phổ thông còn đặt vấn đề này là khẩn thiết, kêu gọi đề phòng, vì ngoài một số ít loài bản địa, đa phần cây ăn thịt được nhập về!
Trả lời: mô phật, so sánh với cây mai dương là một so sánh phi lý, khả năng phát tán tự nhiên của các loài này không cao, thậm chí phần lớn cây ăn thịt không bản địa khá khó nuôi, chờ nó xâm thực tàn phá chắc tới tết Công gô!
8.Trồng cây này để bắt côn trùng?
Không chỉ là suy nghĩ của nhiều người, mà còn là chiêu quảng cáo bán cây thấy rải rác trên mạng.
Trả lời: đừng có mơ mộng nhiều quá, nó bắt được mấy nả! Cây nắp ấm bắt kiến còn nhiều chút, chứ cây gọng vó lâu lâu dính con muỗi, cây flytrap thì hiếm hoi mới đớp một con ruồi (cái này gọi là trap táp nhằm ruồi Biểu tượng cảm xúc smile.
Vậy không có mồi thì nó sẽ đói và chết: ơ, không đâu, nếu nó không bắt mồi thì nó vẫn là một cái cây có rễ để hút nước, và biết quang hợp để sống!
Hôm trước có em hỏi: Em thấy cây gọng vó bắt muỗi bằng keo rất hay, nhà em nhiều ruồi muỗi lắm, anh tư vấn xem em nên mua cây nào?
Trả lời: bỏ vài chục ngàn mua cây vợt điện là chắc ăn nhất!
...
PS: các hình ảnh trên là hình thật, được chụp trên ban công của người viết, không phải sưu tầm trên internet. Các cây sưu tập chủ yếu từ Srilanka, Úc, Malaysia và Thái Lan.
By Ấn Bùi
